Het nut van hooggevoeligheid in een functie

Hooggevoeligheid komt als thema steeds meer in de belangstelling te staan. Die interesse is begonnen naar aanleiding van de boeken van de Canadese psychologe en onderzoekster Elaine Aron. Zij schreef in 1997 vanuit een persoonlijke ervaring, haar eerste boek over highly sensitive persons, over HSP’s. Een hooggevoelig mens, nog even voor alle duidelijkheid, is gevoeliger voor indrukken en prikkels van de buitenwereld dan in doorsnee het geval is. Hun eigenschappen zijn onder meer: zorgzaam, fantasierijk, vele creatieve gedachten, sterk bewust van stemmingen en sfeer, sneller ontroerd.
In Nederland zijn er vervolgens meer publicaties over hooggevoeligheid verschenen. En het aantal praktijken dat hooggevoelige mensen kan begeleiden groeit, evenals het aantal medici en paramedici dat de problematiek van deze mensen (her)kent.


Er zijn verschillende startpagina’s op het internet te vinden waarop meer informatie over dit onderwerp wordt gegeven. Het zijn allemaal duidelijke tekenen dat de aandacht voor dit thema toeneemt en hooggevoeligheid meer en meer gezien gaat worden als een hoedanigheid met bijzondere kwaliteiten in plaats van een afwijking. Ongeveer 20% van de mensen is hooggevoelig en beschikt over bijzondere eigenschappen. Daaronder vallen zelfstandige professionals, ondernemers en mensen die werken in een organisatie. Met name de laatste groep heeft van hun omgeving meer ruimte en begrip nodig om goed te kunnen functioneren zodat zij niet vastlopen. Andere belangrijke kenmerken van deze groep zijn: men is te integer, te eerlijk, te open, te loyaal en men is vaak, ten koste van zichzelf, te lang op deze wijze doorgegaan waardoor het uiteindelijk misgaat. Er zijn tal van hooggevoelige mensen die daardoor jarenlang niet hebben kunnen werken. Dat kan voor hen een zeer grote belasting zijn omdat men sneller denkt, men meer weet of meer ziet dan menig ander. De omgeving begrijpt hen niet altijd en, de andere kant, zij begrijpen niet altijd hun omgeving. Er zit een dermate groot talent in hooggevoeligheid dat de omgeving en ook de samenleving er veel baat bij
hebben wanneer dit talent kan worden ingezet.


Binnen de groep van hooggevoelige mensen komen beelddenkers voor. Dat zijn mensen met herinneringen die vooral bestaan uit beelden of mentale korte ‘filmpjes’. Soms komt daarbij ook dyslexie voor. Er zijn mensen met herinneringen die bestaan uit geuren, kleuren, sferen, gevoelens en emoties. Verder kunnen de ambidexters worden genoemd die het verschil tussen links en rechts niet kennen. Begaafdheid op een bepaald kennisgebied, zonder daar een opleiding voor te hebben gevolgd, komt ook voor. Wat al deze hooggevoelige mensen gemeen hebben, is een natuurlijke creativiteit, gecombineerd met een groot associatief vermogen en deze eigenschappen zijn zeer bruikbaar als bron voor innovatie. Zij moeten dus leren de waarde van hun vindingrijkheid zichtbaar en concreet te maken en deze naar hun omgeving, naar hun organisatie en naar de markt te vertalen. Iedereen zal zich op een aantal onderdelen van deze typering wel kunnen herkennen. In globale kenmerken, waar uiteraard meer facetten aan vastzitten. Hier wordt echter expliciet gesproken over de groep die extra last van hun hooggevoeligheid heeft. Zij worden in hun functioneren vaak verkeerd beoordeeld of zelfs ten aanzien van hun gedrag veroordeeld.


Hooggevoeligheid is voor hen een last omdat zij zich te veel (onbewust) zijn gaan aanpassen aan de omstandigheden en functie-eisen. Zodoende functioneren hooggevoelige mensen niet optimaal en wordt om die reden regelmatig hun arbeidscontract beëindigd. Zelf beseffen hooggevoelige mensen te weinig over welk talent ze beschikken. En hun omgeving heeft veelal minder goed door welke waarde deze mensen voor een organisatie (kunnen) hebben, zeker waar het gaat om innovatieve gedachten. Het is terecht wanneer men hen juist als waardevolle medewerkers voor een organisatie kan behouden.


Hoe kan hooggevoeligheid een lust in plaats van een last worden? Er zit een dermate groot talent in hooggevoeligheid waaruit de omgeving een groot voordeel kan putten. De omgeving moet met dit talent leren communiceren. Vervolgens moet worden nagegaan welke problematiek er - bijvoorbeeld in een organisatie – door inschakeling van dit talent kan worden opgelost, inclusief de innovatieve oplossingen die dit oplevert.
De visie en overtuiging én de bijbehorende boodschap van hooggevoelige mensen moet simpel en concreet worden geformuleerd. Pas dan worden deze begrepen! Ze moeten niet alles zelf willen bedenken of zelf proberen problemen op te lossen, maar ze moeten vooral leren hun talent praktisch in te zetten en daarbij eveneens hun omgeving in te schakelen.

Hooggevoelige mensen moeten ook leren om een terugkoppeling te vragen om zo te onderkennen hoe zij bepaalde zaken realiseren. Zij leren zich zodoende zelf kennen en de taal van hun omgeving te spreken. En ook te ervaren wat hun omgeving nodig heeft en waar behoefte aan is. In deze context kunnen zij bij uitstek een waardevolle rol gaan spelen.


Voor deze omslag is zeker begeleiding nodig. Die ondersteuning moet op een respectvolle en aanvullende wijze gebeuren door het stellen van oordeelvrije vragen. Wanneer hooggevoelige mensen eenmaal door hebben waar ‘hun schoen wringt’, en dat kan vrij snel zijn, dan kunnen zij aan de hand van hun bovengemiddelde intelligentie praktische stappen zetten en zo hun werkende leven een stuk aangenamer te maken.
Wanneer u naar oplossingen zoekt voor uw innovatie dan is het aan te bevelen om eens te onderzoeken of u mensen in uw omgeving kent die aan deze hooggevoelige kenmerken voldoen.